Op 31 oktober 2023 heeft onze fractievoorzitter Arnica Gortzak haar bijdrage gepresenteerd voor de gemeentelijke begroting. We hebben als fractie een kritisch betoog voorbereid. Er moeten scherpe keuzes gemaakt worden, en om dit te doen moeten doelen meetbaar zijn en hebben we inzicht nodig in de knoppen waar we aan kunnen draaien. Daarnaast zien wij een aantal belangrijke zaken die blijven liggen. Lees de pitch hieronder:
Voor de PvdA-Hoorn was het lezen van deze begroting een teleurstelling. Deze teleurstelling is vrij breed. Een niet sluitend meerjarenperspectief, keuzes die nauwelijks worden onderbouwd, de prestigeprojecten die buiten schot blijven bij de bezuinigingen en vooral het gebrek aan controlemogelijkheden en transparantie. Als klap op de vuurpij verzoekt dit college de Raad een bestuursopdracht te geven om mogelijkheden in kaart te brengen waarmee het begrotingstekort vanaf 2026 kan worden teruggebracht.
Deze opdracht is allang gegeven tijdens de kadernota! Hoe lang accepteren wij als raad dat wij het begrotingschip moeten besturen in deze mist!
We maken ook nadrukkelijk een onderscheid tussen de oplopende tekorten wegens de financiering vanuit de Staat en het deugdelijk begroten. Deze problemen ondermijnen de financiële positie van de gemeente en kunnen op lange termijn nadelige gevolgen hebben voor de gemeenschap. Voorbeeld hiervan zijn de oplopende kosten van de verbouwing van het WestfriesMuseum.
Ten eerste moeten we kijken naar de oplopende tekorten die zich voordoen in de begroting. Denk hierbij aan het toilet op het Kerkplein. Het lijkt erop dat het college geen realistische inschattingen maakt van de financiële behoeften en de verwachte inkomsten en uitgaven van de gemeente Hoorn. Dit resulteert in een voortdurende mismatch tussen de begroting en de daadwerkelijke financiële situatie. 197.000 euro voor een toilet is toch buiten proportioneel? Wij voelen ons in de zeik genomen. Ons idee aangaande Nette Toiletten is door de plee gespoeld, terwijl dit draagvlak had en vele malen goedkoper is.
Het is zorgwekkend dat de tekorten blijven toenemen, aangezien dit de duurzaamheid van de gemeentelijke financiën in gevaar brengt. Het is daarbij zorgwekkend dat er niet al met volle kracht aan oplossingen wordt gewerkt. Hoezo nu vragen om een bestuursopdracht, terwijl deze opdracht er al maanden lang ligt. En als de opdracht vanuit de Raad er niet had gelegen, dan had het op de weg van het College gelegen om met voorstellen te komen. Dat heet simpelweg besturen. Is niet het aloude gezegde “ regeren is vooruitzien?”
Een ander problematisch aspect van deze begroting is het rooskleurig begroten. Het lijkt erop dat het college risico’s neemt door optimistische schattingen te maken van de inkomsten en te weinig rekening te houden met mogelijke tegenvallers. Zo lezen wij vaak de woorden: de verwachting is, de inschatting is of zelfs dat de bezuiniging afhangt van de uitkomsten van nog uit te voeren plannen. (zie blz. 14 en 15). We missen hierbij de onderbouwing en de meetbaarheid van de voorgenomen ombuigingen.
Hierdoor worden er onrealistische doelen gesteld en worden beslissingen voorgesteld op basis van een niet-gebalanceerd financieel kader. Wij zijn bang dat dit leidt tot teleurstellingen, wanneer de begrotingsdoelen niet worden gehaald en we vrezen voor bezuinigingen op essentiële diensten, zoals het sociaal domein, verkeersveiligheid, duurzaamheid en een thuis voor iedereen.
De PvdA-Hoorn vindt het van cruciaal belang dat het college verantwoordelijkheid neemt voor het beheer van de financiën van de gemeente. Dit omvat in onze ogen een realistischere benadering bij het opstellen van begrotingen, waarbij meer rekening wordt gehouden met mogelijke tegenvallers en onvoorziene omstandigheden. Het college moet zich bewust zijn van de gevolgen van optimistisch begroten en ook openstaan voor input en feedback.
Bovendien merken we vanuit de samenleving onvrede, en als we kijken naar de doelen van dit college begrijpen wij dat. De ambities hebben voornamelijk betrekking op dromen en weinig op doen. Het tekort aan betaalbare woningen speelt al jaren, maar 65% betaalbaar realiseren vindt het college maar moeilijk. De opvang van overige gehouden dieren kan het college niet oplossen, maar een nieuwe dierenwelzijnsnota heeft wel prioriteit. Het college belooft bankjes op de Rode Steen, maar zelfs na drie jaar kan dit college dat nog niet tot uitvoering brengen. In een ambitie kunnen we niet wonen, in een nota kunnen we geen dieren opvangen en op een belofte kunnen we niet zitten. Dus onze oproep is: geef geld uit aan hetgeen waar je wel het verschil kan maken.
Tot slot nog twee punten.
Ten eerste blijven wij ons verbazen over het niet kritisch kijken naar de prestige projecten. De ravijnjaren die op ons af komen vereisen scherpe keuzes. Het geeft geen pas om miljoenen te reserveren voor projecten, terwijl wij aan de andere kant worden gevraagd om 10 miljoen structureel te bezuinigen. Juist hier vragen wij om een brede visie in plaats van letterlijk een “tunnel”visie!
Ten tweede benadrukken wij het belang van transparantie en stuurbaarheid. Het is essentieel dat het college de Raad op de hoogte houdt van een eerlijke begrotingsstatus, de gemaakte keuzes en de huidige financiële uitdagingen. Open communicatie kan het vertrouwen vergroten en helpen bij het vinden van oplossingen voor de financiële problemen, waarmee de gemeente wordt geconfronteerd.
Wij doen dan ook een oproep aan dit `college maar ook onze collega’s in de Raad om dit niet langer te accepteren en de volgende begroting transparant en meetbaar te maken. Zodat wij weten waaraan het geld wordt uitgegeven, zodat je accenten kan aanbrengen, maar vooral kan sturen. Als Pvda dienen wij een motie mede in die ons als raad kan helpen bij onze controlerende taak. Zodat er in de aankomende tijd scherpe keuzes gemaakt kunnen worden. Maar wel met volledig zicht. Geen schip dat in de mist vaart maar een schip dat scherp voor de wind kan zeilen en wendbaar is op momenten dat dit nodig is.
Geachte leden van de Raad,
Wij realiseren ons dat wij hier scherpe kritiek leveren, maar proberen tegelijk vooruit te kijken en oplossingen aan te reiken. Laten we samen aan een betere begroting en dus aan een beter Hoorn werken.
